Blog of Mr 107: Vô hình trung hay vô hình chung?

Các bác biên tập vừa edit hộ em bài viết, trong đó sửa chính tả cho em từ "vô hình chung" thành "vô hình trung". Ngạc nhiên bởi xưa nay mình toàn viết "ch" thế, chưa nhìn thấy "tr" bao giờ cả. Đành nhờ bác Google giải đáp giùm.

Sau đây là kết quả:

Kết quả 1 - 100 trong khoảng 73.400 cho "vô hình trung".
Kết quả 1 - 100 trong khoảng 74.900 cho "vô hình chung".

Từ chính xác là "vô hình trung". Tra từ điển sẽ thấy. Mặc dù rất nhiều người dùng "ch".

Vô hình trung: Đây là một từ mới, không biết được đưa vào sử dụng từ bao giờ, nhưng những tự điển chữ Hán, chữ Việt xuất bản trước chiến tranh, không ghi.

Về chính tả, còn có người viết "vô hình chung". Về nghĩa, mỗi người hiểu một cách. Tựu trung, có hai cách hiểu chính: 1-Theo nghĩa "không cố ý"; 2-Theo nghĩa của từ cũ "chung qui".

Tôi thử tra tự điển, thì thấy:

-Tự điển Hán-Anh Mathews (1966) không ghi "vô hình trung", nhưng có ghi "vô ý trung", và định nghĩa là "thoughtlessly, inadvertently" (không dụng tâm);

-Tự điển Hán-Anh Viễn-Đông (1993) có ghi "vô hình trung", và định nghĩa cũng gần giống cuốn vừa dẫn;

-Từ điển Việt-Hán của Hà-Nội (1990) chú nghĩa "vô hình trung" là "vô ý trung";

-Tự điển Tiếng Việt Hoàng Phê (1988) định nghĩa "vô hình trung": Tuy không có chủ định, không cố ý, nhưng tự nhiên là. Và cho thí dụ: -Anh không nói gì, vô hình trung đã làm hại nó.

-Tự điển Lê Văn Đức (1970) có ghi "vô hình trung", nhưng giảng rất lúng túng: "Tóm lại, rút ra những phần cốt yếu mà khó thấy. Thí dụ: Làm chính trị phải có nhiều thủ đoạn để giải quyết trăm ngàn việc khó khăn phức tạp; nhưng vô hình trung, là làm cho nước mạnh dân giàu, an cư lạc nghiệp".

Bốn cuốn trước hiểu "vô hình trung" theo nghĩa "không cố ý". Riêng cuốn sau cùng hình như hiểu theo nghĩa "chung qui", "rốt cuộc".

Nguồn: