Một quan điểm của tác giả HƯƠNG GIANG - Tạp chí Trí Tri số 22 -tháng 10.2007

Một năm học MBA ở Úc, học phí và sinh hoạt phí cộng lại tròm trèm 20.000USD, tầm 35.000USD đối với những ai muốn học ở Anh và không dưới 30.000USD cho chương trình MBA tại Mỹ. Số tiền ấy nhân lên cho hai năm học thừa đủ để bạn gầy dựng một cơ nghiệp "chẳng kém ai". Hai năm học MBA không phải là dài nhưng với người làm kinh tế, mất hai năm là mất đi rất nhiều cơ hội. Vì vậy, nếu bạn muốn đi học MBA trong vòng hai năm tới, hãy suy nghĩ thật kỹ những vấn đề sau đây trước khi quyết định đem tiền đầu tư cho cơ hội MBA.

Tại sao bạn phải học MBA?

Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket

Với bạn, đâu là động lực lớn nhất thúc đẩy bạn phải thực hiện công việc này?
Ta cần học để làm gì?

Để lấy được tấm bằng thạc sĩ?
Để lấy kiến thức?

Nếu ta muốn kiến thức thì cụ thể là kiến thức gì?
Tất cả để phục vụ cho mục đích gì?

Để tăng lương?
Để làm việc trong các tập đoàn đa quốc gia hay để lập doanh nghiệp?

Tiêu Phượng, sinh viên ĐH Ngoại Thương kể lại câu chuyện giữa bạn và một cựu giám đốc của một tập đoàn đa quốc gia danh tiếng. Khi ấy, Phượng đang nuôi ý định học MBA ở Hoa Kỳ, mục tiêu của Phượng là mở một nhà máy chế biến thủy sản ở quê nhà Bình Thuận. Khi biết được điều này, vị GĐ kia đã khuyên rằng:

"Nếu mục tiêu như vậy thì không cần phải sang Mỹ làm gì, chỉ cần sang Thái Lan hay Singapore là đủ. Đơn giản vì các quốc gia này có bối cảnh tương tự Việt Nam. Chưa chắc người tốt nghiệp MBA Harvard có thể khởi nghệp tốt tại Việt Nam, bởi lẽ đối tượng của quản trị con người, nhân viên của bạn sẽ không chỉ là những người được đào tạo chuyên nghiệp, bài bản và đối tác của bạn cũng đang làm việc trong môi trường văn hóa doanh nghiệp Việt Nam."

Bạn đã hoạch định một lộ trình?

Thomas Valeel, GĐ Tuyển sinh và Hỗ trợ Tài chính - ĐH Wharton, Hoa kỳ nói:

"Với các ứng viên, chúng tôi trông đợi ba điều: ý thức không ngường học hỏi, thành tựu được chứng minh và sự đam mê". "Điều quan trọng nhất phải luôn xác định trong đầu là bạn cần học MBA để làm gì? Bạn muốn mình ở đâu trong tương lai và ngôi trường này sẽ giúp gì để bạn đi đến mục tiêu ấy".

Lên kế hoạch càng chi tiết và cụ thể cho hai năm học MBA của mình thì bạn càng có nhiều cơ hội để đạt được mục tiêu mong muốn. Thông thường đa số các trường đều yêu cầu bạn phải mô tả được con đường sự nghiệp trong tương lai. Họ muốn những lời giải thích cụ thể, rỏ ràng về cái đích bạn nhắm đến trong tương lai, với những mốc thời gian được xác định và vì sao ngôi trường này phù hợp với mục tiêu của bạn. Chẳng hạn nếu bạn muốn làm việc ở Hoa Kỳ, trở thành nhà đấu tư trong lĩnh vực tài chính ngân hàng với mức lương khởi điểm trên 130.000USD/năm thì chỉ có khoảng 50-60 trường hợp đáp ứng được điều đó (50% trong số đó ở Mỹ).

Lời khuyên của bà Simona Bizzozero của tổ chức QS Top MBA: Nếu bạn muốn lập nghiệp trên một quốc gia cụ thể, tốt nhất bạn nên học MBA tại quốc gia đó để bắt nhịp được văn hóa kinh doanh tại quốc gia đó, như thế sẽ hiệu quả hơn nhiều.

Nếu dự định làm việc trong thời gian đi học, bạn có thể lựa chọn hình thức học bán thời gian, MBA thực hành hoặc học Online. Hiện có khoảng 25.000 học viên đang theo học các chương trình MBA Online. Học phí trung bình cho phương thức học từ xa này vào khoảng £40000 - £20000, kéo dài 3-8 năm. Bạn có thể tham khảo thêm chương trình học Online của các trường có uy tín nhất như:

Aston - www.abs.aston.ac.uk
Durham - www.dur.ac.uk
Henley - www.henley-cov.ac.uk
Heriot Watt - www.hw.ac.uk
Manchester Business School - www.mbs.ac.uk
Open Business School - www.open.ac.uk
Strathclyde - www.strath.ac.uk
Warwick – www2.warwick.ac.uk

Khi chọn trường học MBA, tiêu chuẩn nào đối với bạn là quan trọng nhất? Bằng cấp quốc tế? Có mối quan hệ với các công ty lớn? Khả năng hỗ trợ sinh viên tốt hay là một tiêu chuẩn nào khác?

Tiêu chuẩn nào để lực chọn?

Bạn đã tích lũy đủ kinh nghiệm cho bạn thân mình?

Tuy nhiên, tất cả những tiêu chuẩn ở bảng khảo sát phía trên chỉ là cần chứ chưa đủ. Điều kiện đủ ở đây là chính bạn. Trí Tri không bàn tới điều kiện hai năm kinh nghiệm mà các trường luôn yêu cầu mà chỉ đề cập đến những trải nghiệm từ chính thực tế kinh doanh của bạn. MBA – Master of Business Administration theo đúng nghĩa là chương trình đào tạo thạc sĩ cho những nhà quản trị, như vậy kinh nghiệm làm việc sẽ giúp chúng ta biết mình muốn gì và phải học gì. Nói rõ hơn là khả năng tự chọn lọc những gì cần tiếp thu và cách tiếp thu sao phù hợp với thực tế kinh doanh của doanh nghiệp mà bạn đang tham gia. Học MBA nghĩa là chúng ta sống trong môi trường đa văn hóa với những giảng viên, học viên ở mức độ cao cấp hơn. Tuy nhiên, không phải những tinh hoa chúng ta học được trong thực tế tại quốc gia này có thể áp dụng rập khuôn tạo quốc gia khác. Vì vậy, chính những trải nghiệm sẽ giúp mỗi học viên “ngấm” được cách tư duy logic, phương pháp luận và có thể nhìn nhận cũng như giải quyết vấn đề, từ đó biến kiến thức chung thành của riêng mình. Đó cũng là những bí quyết mà các MBA thành đạt đã làm được khi trở về Việt Nam.

Sei Butler – GĐ Nhân sự khu vực Châu Âu của IBM nói:

“Chúng tôi sẽ không tin rằng bạn đã lĩnh hội tất cả kiến thức tinh túy của MBA nếu như bạn còn quá non trẻ trong sự nghiệp. Dưới 2-3 năm làm việc đồng nghĩa với bạn có ít kinh nghiệm để xử lý thông tin, tốt nhất nên có 4-10 năm kinh nghiệm. Điều này có nghĩa là bạn đã tham gia vào các vị trí lãnh đạo và có một số kinh nghiệm trong cách thức làm việc, giao tiếp và lãnh đạo. Chương trình MBA sẽ cho bạn cơ hội lớn để phát triển những kỹ năng đó”.

Cuối cùng, hãy dành thời gian để tìm hiểu những kinh nghiệm từ những người đi trước.

Theo lời khuyên của các bạn đang theo học MBA tại Mỹ trên diễn đàn mba.us-guide, bạn nên có khoảng hai năm chuẩn bị. Hai năm bao gồm thời gian chuẩn bị cho các chứng chỉ quốc tế (UEILTS, TOFLE hoặc GMAT – nếu muốn học tại Mỹ), thời gian hoàn tất hồ sơ, viết bài luận. Ngoài ra, đó cũng là thời gian để tìm hiểu văn hóa của quốc gia bạn theo học. Bởi lẽ khi bạn nộp đơn tại quốc gia nào, bạn phải hiểu quan điểm đánh giá và thang giá trị của quốc gia đó.

Lê Trọng Thường – Trưởng Dự án Knecter – VTS Investment chia sẻ:

MBA sẽ chỉ là danh “ảo” nếu bạn không thực sự có khả năng, không góp phần giúp xã hội tốt đẹp hơn. Mà nếu như thế, đừng phí tiền bạc, thời gian và công sức của bạn cho hai năm học này.

Điều đáng giá nhất ở hai năm học MBA không phải ở tấm bằng mà là ở chỗ bạn đã tự “master hóa” được chính mình, biết cách “làm chủ” bản thân và cả doanh nghiệp sau này. ếu xét tổng thể, khối lượng chương trình MBA không có sự khác biệt đáng kể so với chương trình cử nhân. Nhiệm vụ của MBA là hệ thống và chỉnh sửa những kiến thức chúng ta thiếu sót hoặc lệch lạc qua quá trình lăn lộn thực tiễn. Hai năm học MBA giống như một khoảng thời gian nhìn lại và tự làm mới bản thân mình, nạp năng lượng cho những bước nhảy vọt tiếp theo.